CÁC GIẢI PHÁP DỰA TRÊN THIÊN NHIÊN TRONG QUẢN LÝ NƯỚC

Các Giải Pháp Dựa Trên Thiên Nhiên (Nature-Based Solutions - NBS) đề cập đến việc quản lý bền vững và sử dụng các hệ thống tự nhiên để giải quyết các thách thức xã hội, bao gồm cả quản lý nước. Những giải pháp này khai thác sức mạnh của thiên nhiên để cải thiện chất lượng nước, giảm nguy cơ lũ lụt, tăng cường đa dạng sinh học và tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu. Khi việc quản lý nước ngày càng trở nên quan trọng do biến đổi khí hậu, tăng trưởng dân số và đô thị hóa, NBS cung cấp một phương pháp tiếp cận bền vững bổ sung cho các phương pháp kỹ thuật truyền thống. Một số khái niệm chính: 

• Dịch Vụ Hệ Sinh Thái: NBS tận dụng các khả năng vốn có của hệ sinh thái để cung cấp các dịch vụ như làm sạch nước, điều tiết lũ lụt và bổ sung nước ngầm. Bằng cách bảo vệ và khôi phục các môi trường sống tự nhiên, các dịch vụ này có thể được duy trì hoặc thậm chí cải thiện.
• Hạ Tầng Xanh: Hạ tầng xanh đề cập đến một mạng lưới các khu vực tự nhiên và bán tự nhiên được thiết kế để quản lý tài nguyên nước bền vững. Ví dụ bao gồm vườn mưa, mái xanh và bề mặt thấm, giúp hấp thụ và lọc nước.
• Tích Hợp với Kỹ Thuật Truyền Thống: NBS hiệu quả nhất khi được tích hợp với các phương pháp quản lý nước truyền thống. Cách tiếp cận kết hợp này, thường được gọi là "hạ tầng xám-xanh," kết hợp sức mạnh của các giải pháp kỹ thuật với sự bền vững và khả năng thích ứng của các hệ thống tự nhiên.

Các Ví Dụ về NBS trong Quản Lý Nước

• Khôi Phục và Tạo Mới Vùng Đầm Lầy: Các đầm lầy hoạt động như bộ lọc nước tự nhiên, loại bỏ các chất ô nhiễm và trầm tích khỏi các vùng nước. Chúng cũng đóng vai trò như các bộ đệm chống lũ lụt, hấp thụ lượng nước dư thừa trong những cơn mưa lớn và từ từ giải phóng nó trong các giai đoạn khô hạn.
• Trồng Lại Rừng và Trồng Mới Rừng: Trồng cây ở các khu vực bị thoái hóa có thể cải thiện khả năng thấm nước, giảm xói mòn đất và điều tiết dòng chảy, do đó nâng cao chất lượng và khả năng cung cấp nước.
• Không Gian Xanh Đô Thị và Bề Mặt Thấm: Trong các khu vực đô thị, không gian xanh và bề mặt thấm như công viên, mái xanh và vỉa hè thấm giúp quản lý nước mưa, giảm dòng chảy và giảm hiệu ứng đảo nhiệt đô thị.
• Khôi Phục Sông và Đồng Bằng Ngập Lũ: Khôi phục các con sông và đồng bằng ngập lũ về trạng thái tự nhiên có thể giảm thiểu tác động của lũ lụt, tăng cường khả năng nạp nước ngầm và tạo ra môi trường sống cho động vật hoang dã.

Lợi Ích của NBS trong Quản Lý Nước

• Cải Thiện Chất Lượng Nước: NBS như các đầm lầy và dải đệm ven sông tự nhiên lọc các chất ô nhiễm từ nước, cải thiện chất lượng nước cho các hệ sinh thái và sử dụng của con người.
• Giảm Nguy Cơ Lũ Lụt: Bằng cách khôi phục các đồng bằng ngập lũ và đầm lầy tự nhiên, NBS có thể hấp thụ và lưu trữ nước lũ, giảm nguy cơ lũ lụt ở hạ lưu và các thiệt hại liên quan.
• Bảo Tồn Đa Dạng Sinh Học: Các dự án NBS thường liên quan đến việc khôi phục hoặc tạo mới các môi trường sống, hỗ trợ đa dạng sinh học và giúp duy trì sự cân bằng sinh thái.
• Giảm Thiểu và Thích Ứng với Biến Đổi Khí Hậu: NBS có thể cô lập carbon, điều tiết nhiệt độ và cải thiện khả năng chống chịu với các hiện tượng thời tiết cực đoan, khiến chúng trở thành các công cụ giá trị trong chiến lược giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu.
• Lợi Ích Kinh Tế và Xã Hội: NBS có thể cung cấp các giải pháp chi phí thấp so với hạ tầng truyền thống. Chúng cũng mang lại cơ hội giải trí, nâng cao thẩm mỹ cảnh quan và cải thiện phúc lợi tổng thể.

Bên cạnh, Thách Thức và Cân Nhắc vẫn đang ở phía trước

• Tích Hợp với Hạ Tầng Hiện Có: Thực hiện NBS thành công đòi hỏi phải lập kế hoạch cẩn thận để tích hợp với hạ tầng và mô hình sử dụng đất hiện có.
• Yếu Tố Kinh Tế-Xã Hội và Văn Hóa: Thành công của NBS phụ thuộc vào sự tham gia của cộng đồng và việc cân nhắc các bối cảnh kinh tế-xã hội và văn hóa địa phương. Nhận thức cộng đồng và sự tham gia là rất quan trọng đối với sự bền vững lâu dài của các dự án này.
• Giám Sát và Bảo Trì: Giống như bất kỳ hạ tầng nào, NBS cần được giám sát và bảo trì liên tục để đảm bảo hiệu quả. Điều này có thể bao gồm quản lý loài xâm hại, giám sát chất lượng nước và duy trì thảm thực vật.
• Chính Sách và Quản Trị: Các khung chính sách và cấu trúc quản trị hiệu quả là cần thiết cho việc thực hiện NBS thành công. Điều này bao gồm các quy định hỗ trợ việc áp dụng NBS, cơ chế tài trợ và sự hợp tác liên ngành.

Các Nghiên Cứu Điển Hình Tham Khảo

• Ví Dụ 1: Việc khôi phục các đồng bằng ngập lũ sông Danube ở Châu Âu đã thành công trong việc giảm nguy cơ lũ lụt đồng thời tăng cường đa dạng sinh học và cung cấp cơ hội giải trí.
• Ví Dụ 2: Chương trình Hạ Tầng Xanh của Thành phố New York sử dụng NBS như mái xanh và vườn mưa để quản lý nước mưa, giảm tràn nước thải và cải thiện khả năng chống chịu đô thị.
• Ví Dụ 3: Các dự án khôi phục rừng ngập mặn ở Việt Nam đã cải thiện bảo vệ bờ biển, nâng cao năng suất thủy sản và hỗ trợ sinh kế địa phương trong khi giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Các Giải Pháp Dựa Trên Thiên Nhiên cung cấp một phương pháp tiếp cận bền vững và chi phí hiệu quả cho quản lý nước, giải quyết đồng thời nhiều thách thức. Bằng cách làm việc với thiên nhiên thay vì chống lại nó, NBS có thể nâng cao an ninh nước, giảm thiểu rủi ro và mang lại lợi ích môi trường, kinh tế và xã hội rộng rãi. Tương lai của quản lý nước có thể sẽ phụ thuộc vào việc áp dụng và tích hợp rộng rãi hơn NBS vào cả chính sách và thực tiễn, đòi hỏi sự cam kết từ chính phủ, cộng đồng và khu vực tư nhân.